Paulus
Paulus had een ‘doorn in het vlees’. Op de een of andere manier had hij ergens heel veel last van. Zoveel, dat het in hem veel strijd opleverde en het hem mogelijk in de weg stond in zijn roeping om God te dienen. Paulus legt niet uit wat die ‘doorn’ precies is geweest. Wel zegt hij dat zijn lijden een functie heeft; hem behoeden voor hoogmoed. In het algemeen wordt aangenomen dat hij aan een fysiek ongemak leed. Dat zou goed kunnen maar volgens mij hoeft dat niet. Het woord ‘vlees’ in de Bijbel kan meerdere betekenissen hebben. De term is niet specifiek voorbehouden aan het menselijk lichaam. In teksten als Galaten 5:19-24, waar een tegenstelling gemaakt wordt tussen ‘vlees’ en ‘Geest’, krijgt het de betekenis van het zondige, egoïstische mens-zijn. Dat is tenslotte ook een aspect van de kwetsbare menselijkheid.
Paulus heeft God tot driemaal toe biddend gesmeekt om van dit lijden bevrijd te worden. Dat gebeurt niet. Blijkbaar herstelt God niet alle pijnen en moeiten in dit aardse bestaan.
De meeste uitleggers wijzen erop dat ‘doorn’ een woord is dat ook met ‘paal’ vertaald kan worden, en dat heeft verwantschap met ‘kruis’. Een paal in je kwetsbare mens- zijn, een kruisiging ervan lijkt dan toch meer op pijn dan op verleiding te duiden. Men gaat er wel op grond van Galaten 4:13-15 en 6:11 vanuit dat Paulus een oogkwaal heeft gehad, maar er worden ook wel andere kwalen genoemd. Tegenwoordig kom je het meest de gedachte tegen dat het een dieper probleem was: een psychologische aandoening, misschien wel een langdurige depressie, wellicht ten gevolge van de vele tegenstand en afwijzing die Paulus ervaren heeft, vooral van de kant van zijn eigen volksgenoten die hem zo lief waren. Paulus heeft in de tegenstand tegen het evangelie en tegen zijn dienst aan het evangelie zeker de satan aan het werk gezien en zich afgevraagd waarom satan in zijn leven zoveel ruimte kreeg.
Het woord ‘genade’ heeft meer inhoud dan alleen vergeving van zonde. Het is de goedheid en de trouw van de Heer aan ons bij al ons lijden. Als er zware moeilijkheden in ons leven zijn moet de wetenschap dat niets ons kan scheiden van Gods liefde en genade ons genoeg zijn.
Paulus moest het proces door van aanvaarden van wat hij zelf niet veranderen kon en wat God (in al Zijn wijsheid) voor hem niet veranderde. Nergens lezen we hoeveel tijd hij nodig had om zijn ‘doorn’ te aanvaarden. Er zijn maar een paar zinnen over geschreven in de Bijbel. Maar er kan misschien wel jaren overheen gegaan zijn; over het proces van vechten tegen het lijden en zijn verlangen om er van verlost te worden tot het aanvaarden ervan. Hij lijdt dan wel aan een probleem maar hij laat zich er niet dóór leiden. Hij drukt zijn probleem niet weg, hij verzet zich er ook niet meer tegen. Hij onderkent het als een realiteit in zijn dagelijks bestaan. Het is een vorm van “je kruis opnemen”; je lijden niet ontkennen, niet wegdrukken maar je lijden dragen.
Ondanks zijn kwaal heeft Paulus duizenden kilometers aan zendingsreizen gemaakt en vol hartstocht het evangelie verkondigd.
(Met dank aan Henk Mijnders)