Basisemoties
Emoties zijn gevoelens die we in ons kunnen waarnemen en die ons, al dan niet bewust, in beweging kunnen zetten. In de psychologie worden vier basisemoties of primaire emoties onderscheiden:

– blijdschap / vreugde
– angst
– boosheid
– verdriet

Soms worden deze vier nog aangevuld met vier andere basisemoties:
– walging / afschuw
– verrukking / verrassing
– liefde
– schaamte

Alle andere emoties die we kennen zijn min of meer afgeleiden of mengvormen van een van deze vier (tot acht) basisemoties. Het is te vergelijken met de kleurentheorie. Er bestaan drie primaire kleuren, te weten rood, blauw/ultramarijn en geel. Alle andere kleuren zijn mengvormen vanuit deze primaire kleuren.

In de mengvormen van emoties kennen we:

• blijdschap / vreugde: geluk, plezier, opluchting, tevredenheid, vervoering, verrukking, geamuseerdheid, trots, sensueel genot, extase, voldoening, beloning, euforie
  in pathologische vorm: manie
• angst: bezorgdheid, ongerustheid, nervositeit, zorg, wantrouwen (kan leiden tot jaloezie), zenuwachtigheid, schrik
  in pathologische vorm: fobie en paniek
• boosheid: furie, woede, verontwaardiging, wrok, toorn, wrevel, verbolgenheid, ergernis, bitterheid, irritatie, vijandigheid,
  in pathologische vorm: haat (wat kan leiden tot gewelddadigheid)
• verdriet: smart, rouw, vreugdeloosheid, zwaarmoedigheid, melancholie, zelfmedelijden, eenzaamheid, bedroefdheid, wanhoop
  in pathologische vorm: depressie
• walging / afschuw: minachting, ontzetting, verachting, misprijzen, verafschuwing, aversie, afkeer, weerzin
• verrukking / verrassing: verbazing, schok, verbijstering, verwondering, opwinding
• liefde: acceptatie, vriendelijkheid, vertrouwen, aardigheid, toewijding, verliefdheid
  in pathologische vorm: adoratie
• schaamte: schuldgevoel, verlegenheid, teleurstelling, wroeging, vernedering, spijt, gene, berouw [1]

Alle acht basisemoties kom je over de hele wereld tegen. Ook de mimiek bij de basisemoties is voor iedereen over de wereld hetzelfde. Het gedrag van de basisemoties zit in de schepping; in onze genen, en zijn niet aangeleerd. Om andere emoties dan deze basisemoties van mensen goed te kunnen interpreteren (zoals bijvoorbeeld wantrouwen, jaloezie, tevredenheid, schuldgevoel, schaamte, onzekerheid) hebben we meer informatie nodig dan alleen de mimiek.

Oeremoties
Verschillende gevoelens en emoties dienen zich soms tegelijkertijd aan. Zie hoe Jezus bijvoorbeeld op hetzelfde moment boos was én verdrietig (Marc. 5:3).
De beroemde Amerikaanse neurobioloog Antonio Damasio heeft eens gezegd dat gevoelens lijken op een soort van symfonieorkest waar meerdere muzikanten tegelijkertijd spelen. Je hoort bepaalde instrumenten en klanken er bovenuit komen. Voor andere instrumenten moet je veel beter luisteren om ze waar te nemen. Dat geldt ook voor onze gevoelens. Zelden is er echt één gevoel. Als je goed in jezelf luistert zul je er meerdere ontdekken.
Als ik kijk naar de vier basisemoties valt me iets op. Ik kom in de eerste bladzijden van de Bijbel twee emoties tegen die voor mij de ‘oer-emoties’ zijn van de mens, te weten: blijdschap/vreugde en angst.

Gemengde emoties

Ik wil hierna de vier basisemoties blijdschap, boosheid, angst en verdriet verder uitwerken en proberen om deze in Bijbels perspectief te plaatsen.

.

[1] Bron: https://www.nlp-groningen.com/de-8-basisemoties-de-4-bs-en-hun-nuances