Moet je altijd in contact zijn? Nee, dat hoeft niet en dat kan ook niet. Het is heel gezond momenten te hebben om op jezelf te zijn. In verbinding zijn met anderen geeft energie maar het kan ook energie kosten. Er kunnen diverse redenen zijn om bewust uit het contact te gaan. Ik zal dat met verschillende voorbeelden uit de Bijbel duidelijk maken.
Tot rust komen
Het is heel gezond om tijd te nemen om op krachten te komen, bij te tanken, tot rust te komen. Het is goed om momenten te nemen om even niets te doen. De boog kan niet altijd gespannen blijven. Jezus leidde een intensief leven waarin Hij heel veel in contact was met mensen en heel persoonlijke banden had met zijn leerlingen en vrienden. Ook Hij trok zich regelmatig terug om te kunnen rusten.[1]
Toch worden veel mensen opgevoed met het idee de tijd niet te verlummelen maar vooral nuttig te besteden. Of, zoals het bij een oudere cliënt van mij er ingewreven is; “Ledigheid is des duivels oorkussen”. Mensen die geen toestemming kregen om even ‘de benen op tafel te leggen’ maar te horen kregen “Ga toch iets nuttigs doen”. Daar kan je op den duur heel rusteloos van worden.
Tijd nodig om dingen op een rij te zetten
In Mattheüs 14:1-12 staat de geschiedenis over de afschuwelijke moord op Johannes de Doper. Johannes de Doper was een volle neef van Jezus. Naast dat Johannes een direct familielid van Hem was, was Johannes ook Zijn geestelijk wegbereider, de laatste profeet van het Eerste (Oude) Verbond die naar Jezus wees (Zie Mat. 3). De moord op Johannes maakte diepe indruk op Jezus. Hij had behoefte om alleen te zijn, om tijd te hebben dit te kunnen verwerken, om zichzelf te hervinden en misschien ook wel om de Vader te vragen Hem te vervullen met de vrucht van de Geest. Misschien wel zodat Hij zich niet door zijn menselijke impulsen zou laten leiden.
Wat doe jij als je iets hoort of meemaakt dat je raakt, als je getroffen wordt door iets? Ga je er aan voorbijk en over tot de orde van de dag? Of neem je een moment om alles op je in te laten werken? Hoe verwerk jij dingen die iets met je doen? Jezus wilde daarvoor tijd voor zichzelf hebben. Zie daarvoor ook bij het stuk Als Jezus geraakt wordt.
NB: Als je even verder leest in dit Bijbelgedeelte dan zie je dat Jezus in eerste instantie de kans niet krijgt om alleen te zijn. De schare achtervolgt Hem. Jezus raakt met innerlijke ontferming bewogen over hen, geeft ze eerst nog onderwijs en te eten. Daarna neemt Hij pas de tijd om zich terug te trekken om alleen te kunnen zijn.
Ter bescherming van jezelf
Gods verlangen is dat mensen zich aan elkaar verbinden, ook met de mensen waar je misschien omheen zou willen lopen. God heeft oog voor de zwakke, de kwetsbare, de mensen aan de rand van de samenleving. Jezus eet met hoeren en tollenaars en roept ons op om dat ook te doen.
Er zit ook een zekere grens aan het aangaan van een verbinding. Als het contact met de ander ten koste gaat van je eigenheid, als er een invloed vanuit gaat die niet goed voor je is, als je niet ontvangen wordt, als je niet vrij in die verbinding kan zijn of als het ten koste kan gaan van je leven, dan is het beter om dat contact te verbreken. Dat is nodig om je eigenheid, ‘je-zelf ‘ te beschermen. Jezus laat ons zien dat het goed is om het contact dan te verbreken en het kwaad te vermijden.[2] En vervolgens niet te vergeten om voor hen, die je verlaat, te bidden![3]
Op het moment dat de ander je dwingend iets oplegt
Iets onder dwang moeten doen betekent dat je niet meer vrij bent in het contact. De ene mens staat niet als mens boven de ander (het gaat hierbij niet over hiërarchische lijnen. Zie hiervoor het stukje over de twee lijnen in menselijke verhoudingen. God vraagt van ons dat we vrij in de verbinding mogen staan met elkaar. Je hoeft niet mee te gaan in de dwang van de ander.[4]
Als de ander zich niet met jou wil verbinden
God is een God van relaties maar je hoeft niet alles in het werk te stellen om het contact met de ander te behouden. Er zijn soms mensen die het contact met je niet op prijs stellen. Jezus had daar meer dan eens mee te maken. Hij zocht de verbinding maar drong zich niet op.[5]
In het gedeelte van Lucas 9 staat ook nog een belangrijke les. Daar waar de discipelen de neiging hebben om wraak te nemen op de mensen die zich niet met Jezus willen verbinden, verbiedt Jezus hen dat (Luc. 9:54-56). Ik herken in zekere zin de neiging van de discipelen wel. Ik kan niet alleen verbaasd zijn als mensen geen verbinding met mij willen maken maar soms ook geïrriteerd. In mijn gedachten spelen dan wel eens wat verwensingen. Jezus verbiedt elke vorm van wraak of wroeging. Hij laat de ander helemaal vrij in de keuzes die ze maken.
Ieder heeft zijn eigen weg te gaan
Heel goed krijg ik er de vinger niet achter. En toch is er iets dat heet dat ieder zijn eigen weg te gaan heeft. Hoe dat precies werkt en hoe je dat duidelijk kan worden vind ik moeilijk in woorden te vatten. Ik denk dat het vooral te maken heeft om niet in een zekere afhankelijkheid terecht te komen. Om niet in een soort van steunrelatie te komen.
Er staat in de Bijbel een bijzondere geschiedenis waar een man door Jezus genezen werd. [6] Die man wilde graag met Hem meegaan maar Jezus stond dat niet toe. Hij moest blijven waar hij al woonde en daar gaan evangeliseren. En daar heeft blijkbaar zegen op gerust. Bij archeologische opgravingen blijkt dat in het land van de
Gerasenen al vroeg in de jaartelling een christengemeenschap moet zijn geweest[7]
[1] Mar. 1:32-36 Mar. 6:30-31
[2] Ps. 1; Mat. 10:14; Luc. 4:28-30, Joh. 7:1; Joh. 10:31, 39; 1Tess. 5:22
[3] Mat. 5:44
[4] Joh. 6:15
[5] Mat. 10:11-14; zie ook Hand. 18:6; Mar. 5:16-18; Mar. 8:13; Luc. 9:52-56
[6] Marc. 5:1-20
[7] zie bij Bijbelse plaatsen / Dekapolis