Wat zijn gevoelens en emoties?

De woorden gevoel en emotie komen veelvuldig voor op deze site. Maar wat zijn gevoelens en emoties eigenlijk? Het zijn innerlijke belevingen van gebeurtenissen die iets met je doen. Wat een situatie met je doet kan je in je lichaam waarnemen. Zonder waarneming geen beleving. Daarom een korte begripsbepaling.

Ontwikkeling van het gevoel
Al in de buik van de moeder wordt de tast, als eerste van de vijf zintuigen, bij het ongeboren kindje actief. Het tastvermogen geeft een kindje richting; als handen zacht en liefdevol op de buik van de moeder worden gelegd dan zal het zich daar naartoe bewegen. De baby voelt in de tedere aanraking een bevestiging en het weet zich veilig. Van handen die hard drukken blijft hij weg of keert hij zich af. Deze bewegingen in de baarmoeder (van toewenden of afkeren), zijn gebaseerd op de ervaring van het gevoel van het ongeboren kind. Dit vermogen om op grond van het gevoel te bewegen, komt ver voor de ontwikkeling van ons denken. Het vermogen van denken komt pas goed tot ontwikkeling rond het 3e-4e levensjaar.
Al voor de geboorte worden de (gevoels)ervaringen opgeslagen in het emotionele brein. Het zijn de eerste ervaringen die het kind in zich ‘bewaart’. Later zullen deze ervaringen als bouwstenen gebruikt worden om zich in het leven te handhaven.

Vijf zintuigen om te kunnen waarnemen
God heeft ons geschapen met zintuigen. Daarmee kunnen we de wereld om ons heen waarnemen en kunnen we voelen wat er in ons is. De vijf zintuigen die we hebben zijn: horen, ruiken, zien, proeven en tasten.
Van de buitenwereld kunnen we tot ons laten komen het geluid van muziek, de geur van een bloem, het voelen van de warmte van de zon en de koelte van de wind, de smaak van lekker eten en het zien van de pracht van de schepping. We hebben de zintuigen ook nodig om ons lichaam te kunnen voelen; we voelen de ademhaling, de hartslag, spieren die gespannen of ontspannen zijn, kippenvel, blozen, honger, dorst, we voelen blijdschap en verdriet in ons, we voelen wanhoop en opluchting.
Je kan je lijf voelen en ook kan je gevoelens en emoties in je waarnemen. Zie daarvoor ook het stukje over de vijf dimensies van het lichaam waar het uitgebreider beschreven staat.

Gevoelens
Gevoelens zijn gemoedstoestanden die je in jezelf kan waarnemen. Je kan boosheid in je voelen, angst, verdriet, blijdschap, walging, enthousiasme, enzovoorts. Het is een scala aan signalen die je in je lichaam kan voelen en die iets weergeven van hoe jij een gebeurtenis in jezelf ervaart en beleeft.

Emoties
Gevoelens zijn gemoedstoestanden in je die de beleving van een waarneming weergeven. Gevoelens kunnen zich uiten in emoties. Emotie betekent letterlijk ‘een gevoel in beweging’. Het woord emotie stamt af van het Latijnse woord emovere. Het Latijnse movere betekent bewegen. De e van emovere geeft aan dat het een beweging naar buiten is. Een e-migrant gaat naar het buiten-land. Een emotie is een uiting van het innerlijk beleven, die moet naar buiten. Boosheid, angst, verdriet, blijdschap, verrukking, walging zijn primaire emoties, de basisemoties. Alle andere emoties zijn hier een soort afgeleide van. Zoals alle kleuren die er bestaan mengvormen zijn van de drie basiskleuren rood-blauw-geel.
Met het uiten van de emotie wordt er recht gedaan aan een innerlijke geraaktheid. Gevoelens en emoties zeggen iets over de persoon en wat de situatie met hem doet. Een beweging kan alleen ontstaan door een kracht van binnenuit. Het woord kracht komt veelvuldig voor in de Bijbel. Daar heeft het de betekenis van een innerlijke sterkte, een levenskracht, een innerlijke bewogenheid.